اعتراض داوران فوتبال // اعتصاب در هفته پنجم ليگ برتر

افزايش صد هزار توماني دستمزد داوران، نتوانست جامعه داوران را راضي کند و آنها يک بار ديگر فدراسيون فوتبال را تهديد کردند اگر در ميزان حق الزحمه شان تجديد نظر نشود از قضاوت بازي هاي ليگ برتر دست مي کشند. داوران از چند هفته پيش به دفعات به پايين بودن دستمزدهايشان اعتراض و صحبت از اعتصاب کردند. در فصل گذشته دستمزد هر داور براي قضاوت بازي هاي ليگ برتر 200 هزار تومان بود که به اعتقاد تمامي داوران اين دستمزد بايد افزايش پيدا مي کرد. حتي در مجمع فدراسيون فوتبال مسعود مرادي اعلام کرد بايد اين مبلغ به يک ميليون تومان تغيير کند. در پي اين درخواست مرادي و اعتراض تمامي داوران و تهديد به اعتصاب سرانجام فدراسيون دستمزد داوران را اضافه کرد. مهدي تاج نايب رئيس فدراسيون فوتبال پس از نشست دوشنبه فدراسيون با داوران از افزايش دستمزد اين گروه از اعضاي جامعه فوتبال خبر داد؛ «پس از جلسه يي که روز گذشته با داوران داشتيم، به اين نتيجه رسيديم که داور وسط 300 هزار تومان، کمک داور 200 هزار تومان، داور چهارم، نماينده فدراسيون و ناظر بازي هر کدام 100 هزار تومان دريافت کنند که مجموع پرداختي براي يک بازي يک ميليون تومان مي شود.»

اين افزايش صد هزار توماني با اعتراض شديد داوران روبه رو شد. سعيد مظفري زاده معتقد است در حقيقت دستمزد او و همکارانش چندان بيشتر نشده است؛ «فدراسيون فوتبال پايين تر از 100 هزار تومان مبلغ دستمزد داوران را افزايش داده اما نکته جالب اينکه قرار است حق روزانه و حق ماموريت داوران در تصميمي جديد از دستمزد داوران حذف شود که اين موضوع در کنار افزايش دستمزد اندک آنها عملاً هيچ افزايش حقوقي محسوب نمي شود.» ساير داوران هم ديروز مصاحبه هايي عليه اين اقدام فدراسيون انجام دادند و اعلام کردند اگر به اين مبلغ اضافه نشود در هفته پنجم ليگ برتر قضاوت نخواهند کرد. خداداد افشاريان اين تهديد داوران را کاملاً جدي مي داند؛ «همه داوران متحد شده اند که حق واقعي شان را از فوتبال بگيرند. متاسفم که بعضي ها همه چيز را در اضافه شدن حق الزحمه ما مي بينند در صورتي که اين مساله تمام مشکل ما نيست. جامعه داوري به دنبال راهي است که به طور اساسي به حق و حقوق خود برسد.» اين داور مشهدي عملکرد فدراسيون را در قبال داوران ناعادلانه قلمداد کرد؛ «هيچ وقت به عدالت درباره ما رفتار نکرده اند. يک مربي يا بازيکن در فوتبال ما 500 ميليون قرارداد مي بندد. سود ماهيانه پول مربيان يا بازيکنان حداقل 15 ميليون است اما آقايان حتي براي اضافه کردن حق الزحمه داوران نيز ما را با چشم منت نگاه مي کنند. ما هم تصميم خودمان را گرفته ايم. اگر زور ما به فدراسيون نمي رسد حداقل اختيار خودمان را داريم. به همين دليل در هفته چهارم با تمام وجود بازي هاي ليگ را قضاوت مي کنيم اما در هفته پنجم امکان ندارد وارد زمين شويم.» هدايت ممبيني، سعيد مظفري زاده و چند داور ديگر هم ديروز در مصاحبه هايي جداگانه اين صحبت هاي افشاريان را تاييد کردند و گفتند اگر اعتصابي در کار باشد آنها هم در هفته پنجم قضاوت نخواهند کرد. بازي هاي هفته پنجم پنجشنبه و جمعه هفته آينده برگزار مي شود و فدراسيون براي اينکه تا آن روز به اين مشکل پايان دهد، يک هفته وقت دارد. قرار است امروز جلسه يي بين علي کفاشيان رئيس فدراسيون فوتبال با مسعود مرادي و خداداد افشاريان برگزار شود. رئيس فدراسيون فوتبال قصد دارد به هر شکلي که شده اين دو داور را متقاعد کند که انتظارات خود را پايين بياورند.

فدراسيون؛ پول بيشتر نمي دهيم

در شرايطي که داوران ليگ برتر قوياً اعلام کردند با حقوق 300 هزار توماني در ليگ برتر قضاوت نخواهند کرد، در آن سو علي کفاشيان و مهدي تاج عنوان مي کنند با توجه به مشکلات مالي، فدراسيون نمي تواند حقوق بيشتري براي داوران در نظر بگيرد. مهدي تاج درباره مشکلات فدراسيون توضيح داد؛ «در مجموع 2583 بازي در طول يک فصل در فوتبال ايران برگزار مي شود. در ليگ برتر بانوان هم 104 بازي، در دسته اول 24 بازي، دسته هاي دوم و سوم 42 بازي و در مجموع 960 بازي براي بانوان برگزار مي شود. براي فوتسال هم 1062 داوري داريم که در مجموع به رقم 4304 بازي در سال مي رسد. جمع هزينه هايي که براي داوري ها در طول يک فصل پرداخت مي شود، چهار ميليارد و 760 ميليون تومان است که اگر بخواهيم 10 درصد به دستمزد داوران اضافه کنيم، بايد 470 ميليون تومان ديگر به اين پول پرداختي اضافه کنيم.» تاج تاکيد کرد دستمزد داوران در يک سال بيش از هفت ميليارد خواهد بود؛ «يک ميليارد و 200 ميليون تومان پول خورد و خوراک مي شود و بقيه پول دستمزد پرداختي به داوران است. اين رقم بسيار قابل توجهي است. در اين شرايط ما با درخواست افزايش دستمزد داوران روبه رو شديم که انصافاً درخواست بحقي بود و با افزايش دستمزدها مجموع پرداخت ها به داوري به هفت ميليارد و 300 ميليون تومان خواهد رسيد.» به گفته تاج اسپانسر داوري براي قراردادي سه ساله مبلغ 900 ميليون تومان به فدراسيون فوتبال مي پردازد و مابقي دستمزد داوران را بايد فدراسيون تامين کند. کفاشيان هم با اظهارنظري مشابه نشان داد که فدراسيون قصد ندارد بيش از اينها به دستمزد داوران اضافه کند؛ «ما در سال بيش از چهار ميليارد تومان هزينه داوري مي کنيم و براي افزايش حقوق داوران بايد منابع مالي هم تامين شود. در ضمن تنها فقط حقوق داوران مطرح نيست و هزينه هاي ديگري هم مثل گرفتن بليت، هتل يا ديگر مسائل وجود دارد به هرحال ما هم مشکلات خاص خودمان را داريم و نمي توانيم مطابق با خواسته هاي آنها عمل کنيم. من بايد باز هم با آقاي عنايت صحبت کنم تا همه چيز به طور کامل مشخص شود.» به هر حال بايد ديد تکليف اين تهديدها به کجا مي انجامد، شايد در جلسه امروز کفاشيان چند درصد ديگري به حقوق داوران اضافه شود و اين غائله خاتمه پيدا کند.

اين لينك صفحه اعتماد براي اين قضيه

البته خداييش از حق نگذاريم حقوقمون كمه اين رو بدونيد من خودم جز داوران فوتبال اين مملكت هستم علاوه بر اين بايد پرچم، سوت،  كارت، لباس تا حتي بج داوري را هم خودمون تهيه كنيم و هر سال هم لباس جديد ميدن بيرون

راه مهار علي كريمي

مرگ و زندگي ، طوفان و سيل در چين

حلول ماه رمضان مبارك

رمضان، ماه اُنس دوستان خدا از راه رسید و غریو شادی و همهمه عاشقان به آسمان برخاست و مژده اسارت شیطان و هوای نفسْ در همه جا پیچید. آری، آمد آن ماهی که به انتظارش بودیم

رمضان، ماه اُنس دوستان خدا از راه رسید و غریو شادی و همهمه عاشقان به آسمان برخاست و مژده اسارت شیطان و هوای نفسْ در همه جا پیچید. آری، آمد آن ماهی که به انتظارش بودیم؛ ماهی که جان را طراوتی دوباره می‏بخشد و روان آدمی را زنگار از چهره می‏شوید. طلیعه این ماه مبارک را بر ره پویان کوی حقیقت تبریک می‏گوییم.

رمضان، آغاز سال سالکان

آیت اللّه‏ جوادی آملی، به نقل از سید بن طاووس، دانشمند بزرگ اسلامی، درباره بزرگ‏داشت ماه مبارک رمضان فرموده‏اند: «عده‏ای اول سالشان فروردین است که تلاش می‏کنند لباس نو در بر کنند، مثل درخت‏ها که اول سالشان فروردین است و لباس‏های نو و تازه به تن می‏کنند. اول سال یک کشاورز، اول پاییز است که درآمد مزرعه را حساب می‏کند. تاجری که کارگاه تولیدی دارد، اول سال را در فرصت دیگری تعیین می‏کند، ولی آن‏ها که اهل سیرو سلوک‏اند، اول سالشان ماه مبارک رمضان است. آن‏ها به حساب‏رسی خود می‏پردازند که ماه رمضان گذشته، چه درجه‏ای از معنویت داشته و امسال چه درجه‏ای دارند؟ ماه مبارک رمضان، برای سالکان کوی دوست، ماه محاسبه است».

هم‏نوا با امام سجاد علیه‏السلام

پیشوای عارفان، حضرت امام سجاد علیه‏السلام در فرازهایی از دعای ماه مبارک رمضان چنین می‏فرمایند: «خداوندا، ماه رمضان را از کارهای برگزیده و واجبات ویژه، قرار دادی؛ ماهی که آن را از میان دیگر ماه‏ها برگزیدی و از میان تمام زمان‏ها و روزگاران، آن را انتخاب نمودی و بر جمیع اوقات سال برتری بخشیدی و انتخاب آنْ به دلیل قرآن و نوری است که در آن ماه فروفرستادی و ایمان را در آن دو برابر ساختی و روزه‏اش را واجب و شب زنده داران را برای عبادت در آن ترغیب فرمودی و شب قدر را که از هزار شب برتر است، در آن عظمت بخشیدی. پس به فرمان تو، روزش را روزه می‏داریم و به یاری تو، شبش را به عبادت می‏پردازیم».

رمضان در بیان پیامبر اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله

پیامبر عظیم الشأن اسلام حضرت محمد مصطفی صلی‏الله‏علیه‏و‏آله درباره فضیلت ماه رمضان فرموده‏اند: «ماه رمضان، ماه خدای عزوجلّ است که در آنْ پاداش کارهای نیک دو برابر می‏شود و گناهان زدوده می‏شوند، ماه رمضانْ ماه برکت و افزایش، ماه بازگشت و انابه، ماه توبه و آمرزش گناهان، و ماه آزادی و رهایی از جهنم و دست‏یابی به بهشت است. پس ای مردم، در ماه رمضان از هر کار بد و حرامی دوری کنید و در آن بسیار قرآن بخوانید و تمام اوقاتش را به یاد و ذکر پروردگارتان مشغول شوید. مبادا ماه رمضان نزد شما مانند دیگر ماه‏ها باشد؛ چرا که بر دیگر ماه‏ها برتری دارد».

ماه رمضان، میدان مسابقه

خداوند متعال از انسان‏ها خواسته تا در مسابقه‏ای به نام «مسابقه خیرات و خوبی‏ها» شرکت جسته و در این گونه کارها، گوی سبقت را از یکدیگر بربایند. برخی از زمان‏ها، فرصت مناسبی برای تحقق این مسابقه معنوی است که ماه مبارک رمضان از آن جمله است. کریم آل محمد علیه‏السلام ، مجتبای شهر مدینه، در بیانی زیبا فرمودند: «خداوند ماه رمضان را میدانی برای آفریدگان خود قرار داده تا بندگان، با طاعات خود و پیروی از خداوند، برای خشنودی او از یکدیگر پیشی گیرند».

شناخت ماه؛ قدم اول

به دست آوردن نگاه صحیح درباره رمضان، نخستین کاری است که درباره این ماه مبارک شایسته انجام است. در پرتوِ شناسایی جایگاه این ماه، انسان مؤمن هنگام حلول و تشریف‏فرمایی آن، می‏تواند از آن استقبال شایسته‏ای کند. در واقع با این شناخت، راه چگونگی برخورد با این ماه و نوع رفتار با آن هموار می‏گردد. پیامبر گرامی اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله نیز به اصحاب خود این مسأله مهم را گوش‏زد می‏فرمودند و هنگام حلول ماه مبارک رمضانْ با بیان جمله «سبحان اللّه‏! بنگرید که به استقبال چه چیزی می‏روید و چه به شما روی آورده است» و تکرار آن، اهمیت شناخت این ماه را متذکر می‏شدند.

ماه پربرکت

یکی از اوصافی که برای ماه رمضان ذکر شده، واژه «مبارک» به معنای پربرکت است. در روایتی از پیامبر خاتم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله آمده است که «همانا ماه رمضان به سوی شما آمده است؛ ماهِ مبارک، ماهی که خداوند در آن روزه را بر شما واجب گردانید». کلمه برکت در لغت به معنای فزونی و رشدِ ثابت و دائمی است و ماه رمضان نیز فرصتی برای رشد کمالات در انسان پدید می‏آورد. با نگاهی از این دریچه به ماه عزیز رمضان و تأمّلی در نیازهای حقیقی انسان و رابطه او با خدا، به درستی می‏یابیم که ماه رمضانْ نه تنها موجب محرومیت و محدودیت نیست، بلکه عامل توسعه و پیشرفت وجود و تکامل انسانی نیز خواهد بود.

ماه خدا

ممکن است این سؤال در ذهن برخی ایجاد شود که چرا فقط ماه مبارک رمضان را به خدا اختصاص داده و از آن به «ماه خدا» یا «شهراللّه‏» تعبیر می‏کنند؟ در جواب این سؤال باید گفت که در عالم وجود، چیزی را نمی‏توان تصور کرد که از آنِ خدا و آفریده او نباشد و به پروردگار نسبت داده نشود، ولی گاهی به خاطر اهمیت و عظمت چیزی، آن را به خدا نسبت می‏دهند، مانند خانه خدا، کتاب خدا و ماه خدا؛ زیرا ویژگی‏هایی در آن‏ها یافت می‏شود که اختصاص به آن‏ها دارد. پیامبر اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله در این باره می‏فرمایند: «خداوند از میان آفریده‏هایش برگزیده‏هایی دارد... و ماه‏های برگزیده‏اش عبارتند از رجب، شعبان و رمضان».

لحظه‏های مُغتنم

زندگی انسان پُر از فراز و فرود است و حالات انسان، به تناسب شرایطْ دست‏خوش تغییر می‏گردد. در این میان، گاهی نسیم‏های خوش معنوی از کوی دوست به مشام می‏رسد و نوازش عطر دوستی، جان را رمقی دوباره می‏بخشد. حبیب درگاه الهی، حضرت پیامبر اکرم صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ، ما را خطاب کرده و فرمودند: «پروردگار شما در دوران زندگی‏تان، لحظه‏های سودمندی پدید می‏آورد، پس آگاه و هوشیار باشید و خودتان را در معرض آن لحظه‏ها قرار دهید». شمیم دل‏نواز رمضان، یکی ازآن لحظه‏هاست که عاقل و عاشق را به استفاده کامل و سودمند از آن فرامی‏خواند.

رمضان و فرصت‏ها

در ماه مبارک رمضان، با تغییر شرایط زندگیِ عادی، فرصت‏های گوناگونی جهت رشد در بُعد معنوی برای انسان فراهم می‏گردد. فرصت توفیق، تلاش، برنامه ریزی و تنظیم اوقات، کسب معارف، توجه به قرآن، دعا و نیایش، کسب تقوا، آشتی با خدا، تقویت حسّ نوع دوستی، رفع کدورت‏ها، درمان بیماری‏های روح و جان، اصلاح شرایط، ایجاد انقلاب و سایر فرصت‏های طلایی، همه و همه از میوه‏های شیرین این درخت پُربار است.

سیره معصومان در ماه رمضان

پیامبر گرامی اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله

در روایات متعددی، از حالات ویژه پیامبر اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله در ماه رمضان سخن به میان آمده است. در روایتی از ابن عباس می‏خوانیم که «حضرت محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله ، نسبت به مردم بخشش و نیکی فراوان داشت و این ویژگی حضرت، در ماه رمضان فزونی می‏یافت». هم چنین از کارهای دیگر پیامبر در این ماه، عفو عمومی بوده، تا جایی که ابن عباس نقل می‏کند: «زمانی که ماه رمضان می‏رسید، پیامبر خاتم اسیران را آزاد می‏کرد و گدایان را بهره‏مند می‏ساخت».

امام سجاد علیه‏السلام

زینت عابدان و عاشقان، امام سجاد علیه‏السلام ، در ماه رمضان حالاتی بس معنوی، و نمایان‏تر از سایر ماه‏ها می‏یافت. امام صادق علیه‏السلام در این باره می‏فرمایند: «زمانی که ماه رمضان فرا می‏رسید، علی بن الحسین علیه‏السلام ، جُز با دعا، تسبیح، استغفار و تکبیر خداوند سخن نمی‏گفت» و بدین ترتیب، تمام لذت و سخن‏هایش را با یاد معبود یگانه سپری می‏کرد.

امام صادق علیه‏السلام

دانای خاندان نبی، صادق آل محمد صلی‏الله‏علیه‏و‏آله نیز در ماه مبارک رمضان به تغییر برنامه عادی عبادت می‏پرداخت و تلاش خود را بر استفاده بیش‏تر از بهره‏های این ماه می‏گمارد. آن حضرت در سخنی شیوا می‏فرمایند: «هنگامی که ماه رمضان از راه می‏رسید، پیامبر خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله به نمازهای خود اضافه می‏کردند [و نماز مستحبی بیش‏تری می‏خواندند] و من نیز به نمازهایم می‏افزایم؛ پس شما [پیروان ما] نیز چنین کنید».

تلاوت آیات وحی

قرآن، راهنمای جامع انسان‏ها برای همیشه زمان است و شرط استفاده از آن، اُنس با این کتاب بزرگ و تدبّر در معانی آیات آن و سپس به کارگیری و انجام دستورات زندگی آفرینش می‏باشد؛ ازاین رو، بزرگان دین تأکید فراوانی بر تلاوت قرآن داشته‏اند که مقدمه‏ای برای سایر مراحل آشنایی با آن است. ماه مبارک رمضان، ماه بهار قرآن است و از نظر روحی، زمینه مساعدی برای انس بیش‏تر با قرآن وجود دارد؛ بر این اساس پیامبر خدا صلی‏الله‏علیه‏و‏آله تصریح می‏فرمایند که: «در ماه رمضان، زیاد قرآن بخوانید» و برای تشویق به این امر، خداوند پاداش ویژه‏ای نیز برای تلاوت‏کنندگان قرآن در نظر گرفته که عبارت است از اعطای ثواب یک ختم قرآن، در برابر تلاوت حتی یک آیه.

آمرزش‏خواهی و دع

دوری از پروردگار، یعنی افتادن در ورطه نیستی و هلاکت و شقاوت ابدی. از این رو، برای قرار گرفتن مجدّد در بزرگ‏راه سعادت، ضروری است تا انسان‏های منحرف شده از این جاده، بازگشتی دوباره به آن داشته باشند و با آمرزش‏خواهی و پوزش‏طلبی، خود را به قافله سعادت مندان بازگردانند و چه بهانه‏ای نکوتر از یک مهمانی برای کسب رضایت میزبان حضرت علی علیه‏السلام فرمودند: «در ماه رمضان، بسیار استغفار و دعا کنید؛ زیرا دعا باعث دفع بلا از شما می‏گردد و استغفار، گناهانتان را از بین می‏برد».

نمازهای مستحبی در ماه رمضان

«ماه رمضان حرمت و احترامی دارد که هیچ شباهتی با سایر ماه‏ها در او نیست. تا می‏توانی در شب‏ها و روزهای این ماه، نماز مستحبی بخوان». امام صادق علیه‏السلام با این سفارش به یکی از بهترین یاران خود، ابوبصیر، او را به منبع فیض و کمال و معدن آرامش فراخواندند؛ چه این که نماز وسیله‏ای است برای یک ارتباط رسمی با خالق متعال و این ارتباط در ماه مهمانی خدا، حال و هوای دیگری دارد؛ چرا که بنده خود را بر سفره آقا و مولایش می‏بیند و شب و روز شاهد کرامت و لطف اوست و چنین بنده‏ای را نَسزد که راهِ خانه اغیار در پیش گیرد.

سفارش عارفان

عارف کامل و استاد بزرگ اخلاق، میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، درباره تلاوت قرآن و دعا و ذکر در ماه رمضانْ در توصیه‏ای می‏فرمایند: «از کارهای مهم در این ماه، قرائت قرآن و دعا و ذکر است که باید از هر کدام مقدار معیّن انتخاب و در هر روز انجام شود. در این انتخاب، اولویت با مواردی است که باعث افزایش نشاط انسان برای عبادت گردیده و در قلب او، فکر و نوری به وجود می‏آورد».

سحر بهترین وقت مناجات

از نظر قرآن کریم، بهترین زمان برای مناجات و استغفار، سحر است؛ از این رو خداوند در اوصاف مؤمنان در قرآن کریم می‏فرماید: «[مؤمنان کسانی هستند که] در سحرکاهان به استغفار می‏پردازند». این سخن در شعر حافظ شیرازی چنین درخشیده است که هر گنج سعادت که خدا داد به حافظ از یُمن دعای شب و وِرد سحری بود

و نزدیک به چنین معنایی را در تقاضای خود از خداوند میزبان، در روز هیجدهم ماه رمضان، مترنم می‏شویم: «خدایا، مرا در این ماه نسبت به برکت‏های سحرهایش بیدارگردان و دلم را به روشنیِ فروغ سحرگاهانش روشن ساز...».

پارسایی، برترین عمل

زمانی که حضرت علی علیه‏السلام به سخنان پیامبر گرامی اسلام صلی‏الله‏علیه‏و‏آله درباره فضایل بی‏کران ماه مبارک رمضان گوش قرار می‏دادند، برترین عمل این ماه را از حضرت رسول جویا شدند. پیامبر پارسایی و ایمان در پاسخ فرمودند: «بهترین کار در این ماه، پرهیز از محرّمات خداست». انسان به آن چه خداوند حرام و ممنوع فرموده نزدیک نشود و نسبت به آن‏ها وارسته باشد.

سیره امام خمینی رحمه‏الله در ماه رمضان

سالکان و عارفان مقام الهی، هیچ گاه فرصتی چون ماه رمضان را به آسانی از دست نمی‏دهند، بلکه از آن نیز در راه نیل به اهداف مقدس خود بهره می‏برند. مقام معظم رهبری درباره سیره حضرت امام خمینی رحمه‏الله در ماه مبارک رمضان می‏فرمایند: «امام رحمه‏الله برای ماه رمضان هیچ ملاقاتی نداشتند و بیش‏تر به خودشان می‏پرداختند؛ لذا بعد از ماه رمضان که انسان با ایشان ملاقات می‏کرد، محسوس بود که ایشان نورانی‏تر و معنوی‏تر شده‏اند و یقینا بسیاری از موفقیت‏های این انقلاب و این ملّت، ناشی از همان کانون جوشان منوّر بود».

روزه، همان صبر است

خداوند متعال در آیه 45 سوره بقره، مردمان را به مددجویی از دو چیز سفارش می‏کند؛ صبر و نماز.

امام صادق علیه‏السلام ، در تفسیر این آیه فرمودند که مراد از صبر، روزه است و هرگاه گرفتاری شدیدی به انسان رو آورد، روزه بگیرد؛ چرا که خداوند متعال امر به استمداد از نماز و روزه کرده است.

علامه طباطبایی، مفسر بزرگ قرآن در این باره می‏فرمایند: «استعانت، یعنی مدد جستن و آن در جایی است که انسان به تنهایی نتواند از عهده مشکلات برآید و چون در عالم وجود، مددکاری جز خدا نیست، بنابراین کمک در برابر مشکلات عبارت است از اتصال و توجه و بازگشت به ذات مقدس پروردگار و این همان روزه و نماز است و در حقیقت این دو، بهترین وسیله برای این موضوع هستند».

روزه و آرامش روانی

یکی از فواید ذکر شده در روایات برای روزه و روزه دار، دسترسی به آرامش است. امام باقر علیه‏السلام در این باره می‏فرمایند که: «روزه، آرامش‏بخش دل‏هاست». با قدری تأمل در این بیان نورانی، می‏یابیم که اگر روزه دارْ ضمن تحمل گرسنگی، به رفع نواقص اخلاقی خود بیندیشد و در جهت برطرف ساختن کدورت‏ها و رذایل اخلاقی بکوشد، ثمره‏ای بس گران‏بها از آنِ خود خواهد کرد که همان آرامش دل یا رسیدن به آرامش روانی است.

سلام بر رمضان

سلام بر تو ای رمضان که فانوس اعمال ما را به فروغ ابدی روشنی دادی.

سلام بر تو که دست ما را فشردی و از کوچه‏های پرپیچ و خم گناه عبور دادی و به سمت باغ‏های ناپیدا کران بردی. سلام بر تو که به همه پنجره‏ها یاد دادی سحرخیز باشند.

سلام بر تو که وقتی به خانه ما آمدی شادمان شدیم و روزی که «روز جشن» شده بود؛ پرندگان شادی از لب بام دل ما پریدند.

سلام بر تو ای انیس گرانمایه که در کنار نگاه بهاری تو غنچه‏های قلب ما گل‏های مهربانی شدند و خارهای گناه سرافکنده. سلام بر تو که آیینه دل ما را با زلالی سحر زدودی و بر سراشیبی لغزش‏ها دستاویزی مطمئن بودی.»

روزه و رمضان در آیینه شعر فارسی

مبارک باد آمد ماه روزه رَهَت خوش باد ای همراه روزه

شدم بر بام تا مَه را ببینم که بودم من به جان دلخواه روزه

به جز این ماه، ماهی هست پنهان نهان چون ترک در خرگاه روزه

بدان مَه ره برد آن کس که آید درین مَه خوش به خرمن گاه روزه

رُخ چون اطلسش گر زرد گردد بپوشد خلعت از دیباه روزه

دعاها اندرین مه مستجاب است فلک‏ها را بدرّد آه روزه

چو یوسف ملک مصر عشق گیرد کسی کو صبر کرد در چاه روزه

سحوری کم زن ای نطق و خمش آن ز روزه خود شوند آگاه روزه

هلال صیام

الا که مژده رحمت دهد هلال صیام هلا که ماه عبادت رسید و وقت قیام

رسید آن مَه اعظم که لیلةُ القدرش به از هزار مه و خوش‏تر از هزاران عام

واژه فرهنگ در لغت نامه ها چنین تعریف می شود :علم و دانش ، مجموعه آداب و رسوم . مجموعه آداب و رسوم یك ملت و یا یك قوم از سرچشمه های گوناگونی نظیر باورهای ملی و یا دینی آن ملت منشا می گیرد و گاه اعتقادات دینی در طول زمان با باورهای ملی آن ملت در هم آمیخته و پیوند ناگسستنی با آن ایجاد می كند. این آداب و رسوم گاه چنان در هم تنیده و آمیخته می شوند كه بازشناختن اصل و منشا اولیه آن دشوار است . در این مقاله سعی برآن است كه تصویری از ماه مبارك رمضان در باورها و فرعنگ عامه مردم ارائه شود .این فریضه الهی كه در نزد هر مسلمانی ارزشمند و واجب الاجراست با پاره ای از آداب و رسوم و یا باورها و خرده فرهنگ ها همراه شده و در هر استان و شهری چهره ی ویژه بدان بخشیده است . در كشور ما همه مسلمین ماه مبارك رمضان را روزه می دارند ولی در جای جای كشورمان روزه و ماه رمضان با آدابی همراه است كه ممكن است آن مراسم خاص را در جای دیگر نتوان یافت . این آداب را می توان در نحوه استقبال از این ماه عزیز ، نحوه برپایی آن ، آداب سحر و افطار ، اطعام دادن ، عبادات و مناجات مخصوص این ماه جستجو كرد. در این بخش به نحوه استقبال از ماه مبارك رمضان می پردازیم .
خوش آمد ماه رحمت
مردم بسیاری از نقاط كشورمان چنان به استقبال ماه رمضان می روند كه گویی میهمان عزیزی را استقبال می كنند ،و یا به انتظار بهترین و عزیزترین یار خویش اند. در زیر پاره ای از این آداب را نقل می كنیم :
سفید کردن دیوار خانه ها
در اغلب روستاها و شهرستان ها دیوار خانه ها کاهگلی یا گچی است. دیوارها را برای ماه رمضان کاهگل تازه می مالند یا با گچ و خاک مخصوصی سفید می کنند. دراصطهبانات فارس آنهایی که دیوارخانه شان گچی است به وسیله پارچه ای که بر سر چوب بلندی می بندند گرد و خاک دیوارها را می گیرند. دیوارهای کاهگلی را هم کاهگل می مالند تا دوده و رنگ تیره دیوار از بین برود.
درروستای شوقان جاجرم بجنورد دیوارها را با خاک مخصوصی که از تپه ای در یک فرسخی شوقان می آورند سفید می کنند.
درروستای فرنق خمین دیوارهای خانه و اتاق ها به سبب وجود تنورهای زمینی سیاه و پوشیده از دوده می شود، مخصوصاً خانه های زمستانی،اهالی فرنق، سالی دو مرتبه خانه را سفید می کنند یک مرتبه برای عید نوروز و یک مرتبه برای ماه رمضان. در فرنق هم برای سفید کردن دیوار خانه های دوده گرفته از نوعی گل معدنی که نزدیک فرنق است و به گل سفید معروف است استفاده می کنند.
در فرنق، فرش و گلیم و جاجیم و لحاف ها را هم برای ماه رمضان می تکانند. پنبه و پشم متکا و لحاف را که به آن " نالی " می گویند در می آورند و رویه آنها را می شویند و پشم و پنبه را ترکه می زنند و دو باره توی رویه متکا و تشک می کنند و می دوزند.
نظافت اماکن عمومی
برای ماه رمضان نظافت به خانه ها محدود نمی شود و مساجد، تکیه ها،حسینیه ها، حجره ها، دکان ها و اماکن عمومی را نیز شامل می شود.در نظافت مساجد و تکایا مردم به خصوص جوانان شرکت می کنند و این کار را ثواب می دانند.کف مساجد و تکایا را که اغلب زیلوفرش است ، با به امانت گرفتن قالی و قالیچه از خانه های اطراف فرش می کنند. دیوارها را با پارچه های سبز و سیاه که به آیات قرآن و روایات و اشعار مذهبی مزیّن شده است ، می پوشانند. سقف مساجد را با آیینه و شمعدان و چلچراغ و شاخه های سرو و کاج و شمشاد آذین می بندند.
در بسیاری از آبادی ها از جمله درقمصر کاشان زنان نیز در نظافت مساجد و تکایا شرکت می کنند و دسته جمعی به آب و جاروی مسجد و شستن ظرف ها و آماده ساختن وسایل پذیرایی برای ماه رمضان می پردازند.
درشهرک طالقان هم ده ، دوازده روز مانده به ماه رمضان ، متولی یا خادم مسجد آبادی به بام می رود و جارمی زند: "برای گِلکاری مسجد بیایید." روز بعد از هر خانه روستا ، یک زن یا دختر جوان برای گِلکاری به مسجد می روند. زنان با کمک هم تمام دیوارهای شبستان را سفید کرده و در و پنجره ها را تمیز می کنند.
تهیه مایحتاج ماه مبارک رمضان
ماه رمضان ماه روزه و عبادت است، به همین سبب در ماه رمضان کسب و کار از رونق می افتد و مردم هم سعی می کنند مایحتاج شان را قبل از ماه رمضان تهیه کنند. اغلب برنج یا پلو غذای اصلی مردم در ماه مبارک رمضان است. در میان حبوبات هم مصرف عدس بیش از سایر حبوبات است زیرا علاوه بر اینکه عدس از نظر غذایی کامل استمردم عقیده دارند عدس رقّت قلب می آورد و حبّ علی(ع) را زیاد می کند.
یزدیها هم اصطلاحی دارند که می گوید: "در ماه رمضان هر کس باید هفت من عدس بخورد." نان جو هم در گذشته نان مصرفی اغلب مردم بود و تنها معدودی از خانواده های مرفه از نان گندم استفاده می کردند.برای ماه رمضان در شهرها و روستاها از جمله دریزد و آبادی های آن مثل دهشیر نان جو می پزند. زیرا عقیده دارند نان جو خوراک حضرت علی (ع) و ائمه اطهار بوده و آنان روزه را با نان جوی خشک افطار می کردند.
وجود خرما هم بر سر سفره افطار از واجبات است. خوردن خرما در اول افطار مستحب است و عقیده بر آن است که خرما غذای حضرت علی (ع) هنگام افطار بوده و حضرت با نان جو و خرما افطار می کرده اند.
مراسم آشتی کنان قبل از ماه رمضان
یکی از رسوم پسندیده در ماه مبارک رمضان آشتی و ایجاد الفت بین افرادی است که به سببی از یکدیگر کدورتی به دل دارند.این رسم پسندیده قبل از فرار رسیدن ماه رمضان از واجبات است و عقیده بر آن است که اگر کسی روزه بگیرد در حالی که از بستگان یا برادر دینی خود کدورتی به دل داشته باشد روزه اش مال شیطان است و قبول درگاه خداوند نیست. این رسم در همه شهرها و روستاها کم و بیش وجود دارد و تشریفات آن بسیار ساده است. اگر دو نفر از یکدیگر ناراحتی داشته باشند یا خودشان بدون مقدمه دست در گردن هم می اندازند و صورت یکدیگر را می بوسند یا یک ریش سفید و بزرگتر پادرمیانی می کند و آنها را آشتی می دهد.
مردم معتقدند اگر بزرگتر گذشت کند و برای آشتی پیشقدم شود و به سوی کوچکتر برود، ثواب زیادی می برد. همچنین عقیده دارند چون ماه رمضان ماه خداست ، خداوند از آدم کینه به دل ، بدش می آید و روزه اش را کمتر ثواب می دهد. اگر کدورت بین دو مرد باشد یک ریش سفید پادر میانی می کند و اگر دو زن از یکدیگر ناراحتی داشته باشند یک عاقله زن همت می کند وآنها را آشتی می دهد. همچنین اگر در محلی مریضی باشد چند روز قبل از ماه رمضان همه اهالی به عیادتش می روند و هدایایی برایش می برند و او را به حق این ماه عزیز و پر برکت دعا می کنند تا حالش خوب شود.
پیشواز ماه مبارك رمضان
درروستای آوانک طالقان بسیاری از مردم سه روز اول و وسط و آخر ماههای رجب و شعبان را روزه می گیرند و عقیده دارند با روزه ماه رمضان خداوند ثواب سه ماه روزه برای آنان ثبت می کند.هر کس این ایام را روزه بگیرد می گویند:"روزه سه ماهان" گرفته است. بعضی تنها سه روز آخر ماه شعبان را روزه می گیرند و به پیشواز ماه رمضان می روند.
درفرنق خمین عده ای یک روز و بعضی دو تا سه روز قبل از ماه رمضان روزه پیشوازی می گیرند. این روزه را روزه نذری گویند و از خدا حاجت می طلبند که دردشان را دوا کند، مسافرشان را به سلامت از سفر بازگرداند، قرضشان را ادا کند، اولاد به آنها عطا کند، زیارت قبور ائمه علیه السلام را قسمت آنان کند، گناهانشان را بیامرزد و روزی بلند و حلال نصیب آنها بگرداند.
دررفسنجان اکثر مردم یک روز قبل از ماه رمضان روزه می گیرند و به پیشواز ماه رمضان می روند.وقتی دو نفر به هم می رسند اولی می گوید من پیشواز ماه رمضان رفته ام و آن طرف اگر موفق نشده باشد پیشواز برود می گوید: "خرم لنگ بود نتونستم برم پیشواز".
در یکی از مطالب رمضان مربوط به شهرستان یزد آمده است: پیشواز ماه رمضان برای بسیاری از مردم اهمیت زیاد دارد و عده بسیاری روز اول و دوشنبه اول و جمعه ها و روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم و روز آخر ماههای رجب و شعبان را روزه پیشوازی می روند. بعضی تنها روز آخر ماه شعبان را روزه می گیرند و به پیشواز ماه رمضان می روند.
در شهرهای گیلان از جمله دررشت و بندر انزلی به پیشواز رفتن ماه رمضان"پیشاشو"گویند و اکثر مردم پیشواز از ماه رمضان را مستحب می دانند و در این امر مصرّند.
کسب و کار و تغییرات آن در ماه مبارک رمضان
وضع کسب و کار در ماه مبارک رمضان با ماههای دیگر سال تفاوت چشمگیری دارد و تغییراتی در کار کسبه و بازار به وجود می آید.دسته ای از مشاغل که به طبخ غذا مربوط است به احترام ماه رمضان و رعایت حال روزه داران در روز تعطیل می شود و به بعد از ظهر یا شب موکول می گردد. بعضی از کارهای سنگین یک وقته می شود ، و بیشتر بعدازظهر انجام می پذیرد و برخی از کارها که از نظر شرعی کراهت دارد ، ممکن است در ماه رمضان به کلّی تعطیل شود. این تغییرات بیشتر در مشاغل سنتی به چشم می خورد.
شهرستان یزد یکی از شهرهای قدیمی ایران است و بافت سنتی و مذهبی آن حکایت از فرهنگی غنی و پربار دارد. بازار یزد چون بازار دیگر شهرهای قدیمی بسیار فعال و کسب و کار در آن پر رونق است. اما در ماه رمضان تغییرات محسوسی در بازار و کار کسبه یزد ایجاد می شود. مشاغلی چون قنادی، شیرینی پزی، کبابی، کله پزی و نخودبریزی به خاطر بوی حاصل از پخت و پز که سبب ناراحتی روزه داران می شود در روز تعطیل و ساعت کار خود را به بعدازظهر و بیشتر به شب می اندازند.
کارهای دشوار و پر زحمت یک وقته می شود. این گونه کارها عبارت است از آهنگری، قفل سازی، مسگری، قـَلِنگری ( رویگری ) ، حلبی سازی، دواتگری ( كسی كه سماور و چراغ خوراكپزی و امثال اینها را تعمیر می كند) ، چراغ سازی، فخّاری ( كوزه گری)، حناسابی، عصاری ( روغن گیری )، گچ کوبی، کلاه مالی، نمدمالی، قالی بافی، جوالدوزی، لحاف دوزی، خیاطی، شعربافی ( بافتن پارچه ای از موی و ابریشم )، گوشواره کشی (ترمه بافی )، رنگرزی، گیوه چینی ( بافتن رویه گیوه) ، تخت کشی ( ساختن زیره گیوه)، دبّاغی، کفّاشی، سرّاجی، صحّافی، نجّاری، خرّاطی، چلنگری( ساختن چیزهای آهنی كوچك مانند قفل و كلید و ...) و آجرپزی.
این گونه کارها که در ایام سال صبح و بعدازظهر انجام می گیرد در ماه رمضان یک وقته می شود و تا ظهر یا پاسی از ظهر گذشته ادامه دارد و پس از آن تعطیل می شود.
بقالی ها، نانوایی ها، طوّاف ها( سبزی و میوه فروش دوره گرد)، قصابی ها و پالوده فروشان یکی دو ساعت قبل از ظهر و از دو سه ساعت به غروب مانده در دو نوبت کالای خود را به فروش می رسانند.
کارگران پنیه زنی یا حلاجّان و طرّاحان به خاطر غبار حاصل از پنبه و محلول سریشم که دهان طرّاحان را آلوده می سازد کارشان را به بعد از افطار موکول می کنند.
ختم قرآن
در ماه مبارک رمضان در اغلب مساجد و تکایا و بسیاری از خانه ها ختم قرآن برگزار می شود.
مجلس مردانه ختم قرآن:
محل برگزاری ختم قرآن مردها اغلب در مساجد است. در بهار و تابستان در صحن یا پیشطاق مسجد و در پاییز و زمستان در شبستان یا به قول یزدی ها در گرمخانه مسجد مجلس قرآن بر پا می شود. معمولاً بعد از نماز صبح یا ظهر و یا عشا اغلب آنهایی که در نماز جماعت شرکت می کنند دور تا دور شبستان، پشت به دیوار می نشینند و قرآنشان را که از خانه آورده اند در دست گرفته و آماده شرکت در ختم قرآن می شوند. آغاز کننده کسی است که سِمَت رهبری گروه را دارد و به خاطر استادی اش در قرائت قرآن لقب "قـُرّاء" گرفته است. این شخص در صدر مجلس می نشیند و با خواندن آیاتی از اول یک جزء، قرائت قرآن را آغاز می کند. پس از خواندن چند آیه نوبت به شخصی که سمت راست قراء نشسته است می رسد و به این ترتیب هر کدام از شرکت کنندگان آیاتی از قرآن را می خوانند. قراء نیز با دقت گوش می دهد و غلط ها را تصحیح می کند. نوبت هر کس که تمام می شود قراء با گفتن "غفرالله" نوبت را به نفر بعد می دهد و او دنباله سوره را قرائت می کند.
مشهدی ها معتقدند قرآنی را که در ماه رمضان آغاز می کنند باید حتماً تا آخر ماه تمام کنند و گرنه قرآن نفرینشان می کند یا قرضدار می شوند.
مجلس زنانه ختم قرآن:
محل برگزاری ختم قرآن زنان در خانه "ملاّ" یا خانه زنان مومنه یا آنهایی که قرآن را صحیح می خوانند یا به نوبت در خانه شرکت کنندگان است. در ماه رمضان در هر محله از هر شهری چندین مجلس زنانه قرائت قرآن بر پا می شود و اغلب مجالس صبح ها که زنان فراغت بیشتری دارند برگزار می شود. رهبر قرائت قرآن زنان زنی به نام "ملاّ" یا زن دیگری است که قرآن را بدون غلط و با قرائت صحیح می خواند. در خانه یا محلی که زنان ختم قرآن برگذار می کنند نباید مرد بالغی باشد و مردان قبل از حاضر شدن شرکت کنندگان از خانه بیرون می روند.
در مجلس ختم قرآن زنانه هر روز قبل از قرائت قرآن ابیانی در مدح پیغمبر و ائمه اطهار(ع) می خوانند و صلوات می فرستند و بعد قرائت قرآن را آغاز می کنند. بعضی از ابیاتی که قبل از شروع قرآن می خوانند.
گر تو خواهی که بیابی ز جهان راه نجات بر محمد تو بگو از دل و از جان صلوات
هر چه خواهی تو طلب کن ز شهنشاه جهان به علی حیدر صفدر شه خوبان صلوات
و همچنین در هر بیتی كه می سرایند به نام مبارك یكی از ائمه اطهار صلوات می فرستند.
در روستای رودخانه تربت حیدریه ملای زن یا"اتون" قبل از شروع هر جزء از قرآن این ابیات را می خواند:
گل سرخ از عرق روی محمد باشد دل من شاد ز گیسوی محمد باشد
گر ز من پرسند که مولای تو کیست گویم آن کس که پسر عم محمد باشد
بلبلان چمن باغ علی را صلوات طوطیان قفس لم یزلی را صلوات
بارها گفت محمد که علی جان من است هم به جان علی و جان محمد صلوات
پس از خواندن این ابیات تمام زنها صلوات می فرستند و بعد قرائت قرآن آغاز می شود.
شان قرائت سوره های مخصوصی از قرآن شریف در ماه رمضان
بعضی از سوره های قرآن شان به خصوصی دارند و ثواب قرائت آنها مخصوصاً در ماه مبارک رمضان بسیار زیاد است. از این میان باید از سوره های شریفه توحید، بیّنه، یاسین،الرحمن و یوسف نام برد. عقایدی که در باره اهمیت قرائت این سوره ها وجود دارد از این قرار است:
سوره توحید
: یزدی ها عقیده دارند سعادت خواندن سوره شریفه توحید در ماه مبارک رمضان نصیب هرکسی بشود برای او افتخار است. آن شخص باید سه مرتبه سوره توحید را بخواند و در روایات آمده استهر کسی سه مرتبه سوره توحید را بخواند ثواب خواندن یک ختم قرآن را می برد. سوره بیّنه: بعضی افرادهمان شانی که برای سوره "توحید" قائلند برای سوره "بیّنه" نیز قائل می باشند و همان آداب و تشریفاتی که در مورد خواندن سوره توحید به جا می آورند عیناً برای سوره بینه انجام می دهند.
سوره یوسف
: سوره یوسف روز دوازدهم ماه مبارک رمضان قرائت می شود. خواندن این سوره نیز ثواب بسیار دارد وزنان عقیده دارند خواندن سوره یوسف باعث زیاد شدن محبت می شود.در شیراز رسم است روزی که سوره یوسف خوانده می شود زنان همراه خود نبات یا سیب و یا خوراکی دیگری به مجلس ختم قرآن می برند و وقتی سوره یوسف را قرائت کردند به آن خوراکی می دمند و عقیده دارند هر کسی از آن بخورد مجتش به طرف مقابل زیاد می شود.
در بجنورد ملا و مربّی قرآن از زنی که خواندن سوره یوسف نصیبش می شود انعام می گیرد. این انعام شامل مبلغی پول، یا پارچه یا شیرینی است.
سوره یاسین
: که در جزء بیست و سوم قرآن است در روز بیست و سوم ماه رمضان قرائت می شود. در این روز زنان شرکت کننده در ختم قرآن هر کدام دو رشته نخ کوک سفید با خود به مجلس می آورند و هنگام قرائت سوره یاسین به هر یک از کلمات "مبین" که رسیدند یک گره به آن دو رشته نخ می زنند. چون سوره یاسین دارای هفت کلمه "مبین" است هفت گره زده می شود. گره ها باید طوری باشد که به آسانی از هم باز شود. پس از تمام شدن سوره یاسین گره ها را از هم باز می کنند بعد آن دو رشته نخ را ما بین صفحات سوره یاسین می گذارند تا حاجتشان برآورده شود. آن قرآن را نیز باید از دسترس دیگران دور نگه داشت تا مبادا نخها از لای قرآن بیافتد. بعضی افراد نخها را لای کفن خود می گذارند و عقیده دارند از برکت سوره یاسین تحمّل فشار قبر بر آنها آسان شود. سوره الرّحمن:روز بیست و هفتم ماه رمضان سوره "الرّحمن" قرائت می شود. این سوره نیز یکی از سوره های مهم قرآن می باشد و قرائت آن در ماه رمضان آداب خاصی دارد. در بجنورد رسم است در مجلس زنانه، سوره الرّحمن به هر کسی که رسید پس از خواندن آیاتی از این سوره با کسب اجازه از معلم قرآن به بازار می رود و یک کیسه حنا و مقداری نقل می خرد و به مجلس می آورد. به محض ورود آن زن چند دقیقه قرائت قرآن را تعطیل می کنند و نقل را در ظرف ریخته اول جلو معلم قرآن می برند و بعد به دیگران تعارف می کنند. هر کس یکی دو دانه نقل بر می دارد و خطاب به شخصی که نقل را خریده است اگر دختر باشد می گوید: "الهی سفید بخت شوی" و اگر زن باشد می گوید: "خدا زیارت قسمت کند"
بعد صاحب خانه مقداری از حنا را در ظرفی خیس می کند و نزد یکایک زنها می برد. آنهایی که قرآن می خوانند یک بند انگشت خود را داخل حنا می کنند، و می گویند: "بر ابن ملجم لعنت". پس از چند لحظه که حنا رنگ داد انگشتان را با دستمال پاک می کنند و به ادامه قرائت قرآن می پردازند. باقیمانده نقل و حنا متعلق به صاحبخانه و معلم قرآن است.
روز آخر ماه رمضان هم در فردوس هر كدام از افرادی كه در ختم قرآن شركت دارند با خود یك سینی شیرینی از قبیل كشمش یا خرما یا نقل می آورند و پس از خواندن آخرین جزء قرآن شیرنی ها را در یك چادر شب وسط شبستان می ریزند تا مخلوط شود . دونفر هم شیرینی ها را تقسیم می كنند و جلوی هر یك از افراد یك دوری شیرینی می گذارند .آخر سرهم قسمت اعظم شیرینی باقی مانده را كه سهم آخوند محل است به در خانه اش می فرستند.
از آداب بسیار ستودنی ماه رمضان اهتمام همگانی به اطعام است .در این ماه همه بندگان میهمان خوان پروردگارند و اگر كسی سفره ای می گسترد و جمعی از بستگان و یا همسایگان را افطار می دهد نه خود را كه خداوند را میزبان اصلی می داند. روایات بسیاری كه بر اطعام دادن نقل شده مومنان و روزه داران را به این كار خیر بیشتر ترغیب می كند . در این بخش به آداب مربوط به افطار كردن و اطعام دادن می پردازیم .
افطار کردن
روزه داران برای ادای نماز مغرب و عشا یا به مسجد می روند یا در خانه نماز به جا می آورند و نزد خانواده خویش افطار می کنند.آنهایی که در مسجد با جماعت نماز می خوانند اغلب در همان مسجد بین دو نماز روزه خود را باز می کنند. هر شب از طرف کسانی که نذر دارند و یا از درآمد موقوفه هایی که برای افطار معیّن شده است خرما، حلوا، شیرینی یا نان جو بین نمازگزاران تقسیم می شود.
آنهایی که در خانه نماز می خوانند اکثراً مقارن غروب وضو می گیرند و به نماز می ایستند. پس از نماز دعاهای مخصوص افطار را می خوانند. دعاهای افطار عبارت است از دعاهای: "اللهم لک صمت و علی رزقک افطرت و علیک توکلت"، "اللهمّ ربّ النّور العظیم". "بسم الله اللهمّ لک صمنا و علی رزقک افطرنا فتقبل منّا انك انت السمیع العلیم"، "بسم الله الرحمن الرّحیم یا واسع المغفره اغفرلی" و سوره مبارکه "قدر" که بیش از دعاهای دیگر خوانده می شود.
پس از خواندن نماز و دعاهای افطار روزه خود را با لقمه ای نان جو یا دانه ای خرما باز می کنند. غذاهای افطار اغلب سبک و ساده است و روزه داران معمولاً از خوردن غذاهای سنگین پرهیز می کنند.
مردم جهرم هم افطار را با چند دانه خرما آغاز می کنند و عقیده دارند حضرت علی(ع) با خرما افطار می کردند و خوردن خرما را ثواب می دانند. شب دهم ماه رمضان هم عدس پلو می خورند و روز هفدهم را با کله پاچه افطار می کنند و می گویند کلّه ابن ملجم را قبل از اینکه موفق شود حضرت علی (ع) را به شهادت برساند می خوریم. شب نوزدهم با نان خشک و گل آبشن افطار می کنند و معتقدند نان خشک و گل آبشن افطار حضرت فاطمه(س) بوده است. همچنین شب بیست و سوم گل آبشن ( آویشن ) و نان جو و پیاز می خورند و برای همسایگان هم می فرستند و می گویند این سه چیز خوراک حضرت علی(ع) بوده و حضرت غذای خود را به مستمندان می دادند و خود به نان جو کفایت می کردند. در جهرم سر سفره افطار نان روغنی، نان فطیر خانگی و نان بازاری می گذارند و خرما و پنیر و یکی دو نوع مربا و حلوا هم به وفور دیده می شود. غذای افطار بیشتر کباب، شیر برنج، آش رشته و "مُسدووه" ( نوعی آش كه با ماست تناول می شود) است و به ندرت برای افطار پلو پخته می شود. در بیجار گروس هنگام افطار، بزرگ خانواده انگشتش را به خاک تمیزی می زند و روزه اش را با خاک باز می کند. می گویند چون انسان از خاک آفریده شده است و سرانجام هم خاک می شود بهتر است در این ماه مقدس هم با خاک روزه را باز کنند تا ایمانشان استوار گردد.
افطاری دادن
افطاری دادن یکی از رسوم پسندیده است و آنها که توانایی دارند چند روز از ماه رمضان را افطاری می دهند و از روزه داران دعوت به عمل می آورند. افطاری دادن ثواب بسیار دارد و بسیاری معتقدند کسی که افطاری می دهد با ثواب روزه مهمانانش شریک می شود و خداوند اجر و مزد بسیار به او می دهد. بنا به همین عقیده یزدی ها معتقدند هنگام افطار بهتراست هر کس سر سفره خودش باشد زیرا اگر بر سر سفره دیگران بنشینند ثواب روزه آن روز به میزبان می رسد. از طرف دیگر بسیاری از مردم یزد آرزو می کنند برای افطار مهمان داشته باشند تا اجر بیشتری ببرند.
آنان که توانایی چندانی ندارند و نمی توانند از روزه داران پذیرایی کنند اما معتقد و علاقه مند به افطاری دادن هستند خرما یا شربت یا نوعی شیرینی مثل زولبیا، گوش فیل یا نان و پنیر به مسجد می برند و بین دو نماز مغرب و عشا از روزه داران پذیرایی می کنند.
در مشهد هم رسم پسندیده افطاری دادن بسیار مورد توجه است و اغلب خانواده ها هم چند روز از ماه رمضان را افطاری می دهند. البته سعی می کنند افطاری دادن مصادف با شبهای احیا نشود تا به دعا و شب زنده داری آنها لطمه ای وارد نگردد. از ساعتی به غروب مانده مهمانان به خانه میزبان می آیند و در اتاقی که معین شده است می نشینند. با صدای نقاره خانه حضرت رضا(ع) جلوی هر کدام از مهمانان یک سینی پیش افطاری که عبارت است از یک استکان آب جوش، چای شیرین، نان روغنی یا نان " قاق" و پنیر و مربا می گذارند. مهمانان پس از خواندن دعای افطار و سوره قدر با خوردن آب جوش و یکی دو لقمه، نان و پنیر روزه را می گشایند و سپس به نماز مغرب و عشا می ایستند.صاحبخانه در اتاق دیگر سفره پهن می کند و غذاهای افطار را در سفره می چیند. غذاها اغلب عبارت است از کته با خورش بادمجان با قیمه، هویج پلو، آلبالوپلو، آبگوشت، حلوای آرد گندم، شله زرد، " یخ در بهشت"، شیربرنج و فرنی. اگر تابستان باشد بعد از افطار با میوه و فالوده نشاسته یا فالوده انار یا فالوده سیب از مهمانان پذیرایی می کنند. وجود شیرینی و زولبیا هم سر سفره افطار از واجبات است.
در بجنورد وقتی مهمانان سر سفره افطار نشستند جلو هر کس یک قوری چای یکرنگ و یک استکان می گذارند تا هر قدر مایل باشد از قوری مخصوص به خود چای بریزد و بنوشد. اگر چای کم رنگ باشد قدری از چای قوری بزرگی که روی سماور در گوشه اطاق است روی قوری می ریزند و همیشه دو سه نفر مراقبند تا احتیاجات مهمانان را برآورند.
در خرانق یزد دو مسجد وجود دارد یکی مسجد "سرچشمه" و یکی مسجد " توده" یا مسجد "جامع" شبهای ماه رمضان از درآمد موقوفات در هر دو مسجد افطاری می دهند.
متلک های رایج درباره روزه خواران
مردم ساده دل روستا و شهرستان های كوچك در ایمان بر آمده از كشف و شهود درونی بسیار راستین اند ،و نافرمانی ها را بر نمی تابند و به همین دلیل متل ها و كنایه هایی برای روزه خواران دارند . کسانی که به عمد روزه خواری می کنند علاوه بر مجازات شرعی و پرداخت کفاره روزه با گوشه و کنایه و طنز از سوی مردم مورد بی مهری قرار می گیرند.
در جهرم و اصطهبانات فارس روز اول ماه رمضان بچه ها دسته دسته در کوچه ها راه می افتند و می خوانند:
روزه گیرا روتون سفید
ماه رمضون بازم رسید
روز آخر ماه رمضان هم می خوانند:
روزه خوارا روتون سیاه
ماه رمضون دیگم میاد ( ماه رمضان دیگری هم می آید)
در صغاد آباده این متلک را به روزه خواران گویند:
روزه خوربی ایمونه
شوم که می شه حیرونه
روزه خور دسش کوتان
شوم که می شه روش سیان ( دستش كوتاه است و رویش سیاه است)
در دماوند به روزه خواران گویند:
روزه خور دمبکی
اندی بخور بترکی ( دمبكی = چاق ، اندی = آنقدر)